Radiatoren worden niet warm: mogelijke oorzaken

Wanneer je radiatoren niet goed warm worden, kan dat behoorlijk frustrerend zijn, vooral tijdens koude dagen. Dit probleem komt vaker voor dan je denkt en kan uiteenlopende oorzaken hebben. Soms is het iets kleins dat je zelf kunt oplossen, maar het kan ook wijzen op een groter probleem met je verwarmingssysteem. Het is belangrijk om te weten waar je op moet letten, zodat je niet onnodig in de kou zit én hoge energiekosten betaalt zonder dat het huis warm wordt.

Radiatoren werken namelijk als eindpunt van je centrale verwarming: warm water uit de cv-ketel wordt via leidingen naar de radiatoren gepompt, waar het warmte afgeeft aan de ruimte. Als deze keten ergens wordt onderbroken, bijvoorbeeld door lucht, vuil, of een defect onderdeel, dan merk je direct dat de radiatoren niet warm worden. In dit artikel nemen we stap voor stap de mogelijke oorzaken onder de loep én geven we je praktische oplossingen.

Hoe werkt een centrale verwarming eigenlijk?

Om problemen met radiatoren op te lossen, is het handig om eerst te begrijpen hoe een centrale verwarming werkt. De kern van het systeem is de cv-ketel, die water verwarmt en via een netwerk van leidingen en radiatoren het hele huis op temperatuur brengt. De warmte wordt afgegeven aan de lucht in de kamer via de radiatoren, waarna het afgekoelde water weer terugstroomt naar de ketel om opnieuw opgewarmd te worden.

De rol van de cv-ketel

De cv-ketel is de motor van je verwarmingssysteem. Deze verbrandt gas (of gebruikt in sommige systemen stroom) om water op te warmen. De temperatuur en werking van de ketel worden geregeld door een thermostaat. Als deze niet goed is ingesteld of kapot is, werkt het hele systeem niet naar behoren. Een defecte ketel, of een ketel die toe is aan onderhoud, kan er dus voor zorgen dat je radiatoren niet warm worden.

Waterdruk en circulatie

Een goede waterdruk is essentieel voor een goed functionerende verwarming. Te lage druk zorgt ervoor dat het warme water niet krachtig genoeg door de leidingen stroomt, wat betekent dat de radiatoren niet of slechts gedeeltelijk opwarmen. Bij een gesloten systeem moet de waterdruk tussen de 1,5 en 2 bar liggen. Is deze lager, dan moet je water bijvullen via het vulpunt van je ketel. Ook de circulatiepomp speelt hierbij een rol. Als die defect of versleten is, stroomt het warme water niet zoals het hoort.

Veelvoorkomende oorzaken van koude radiatoren

Er zijn een aantal veelvoorkomende oorzaken die ervoor zorgen dat radiatoren koud blijven of slechts gedeeltelijk opwarmen. Deze oorzaken zijn in veel gevallen zelf op te lossen, maar het is belangrijk om ze te herkennen.

Lucht in de radiator

Een van de meest voorkomende oorzaken van een radiator die niet warm wordt, is lucht in het systeem. Luchtbellen kunnen zich ophopen in de bovenkant van de radiator, waardoor het warme water niet gelijkmatig wordt verdeeld. Het gevolg? De radiator wordt onderin wel warm, maar bovenaan blijft hij koud. Dit probleem los je meestal eenvoudig op door de radiator te ontluchten met een speciaal ontluchtingssleuteltje.

Een verstopte radiator

Na verloop van tijd kunnen radiatoren verstopt raken door vuil, roestdeeltjes en andere afzettingen (ook wel “sludge” genoemd). Dit zorgt ervoor dat het warme water niet goed door de radiator stroomt. Je kunt dit merken als een radiator langzamer opwarmt dan de rest, of als deze helemaal koud blijft ondanks dat de ketel werkt. In dat geval is het nodig om de radiator door te spoelen of professioneel te laten reinigen.

Slecht functionerende thermostaatkraan

De thermostaatkraan regelt hoeveel warm water de radiator binnenkomt. Als deze kraan vastzit of defect is, komt er weinig tot geen warm water door de radiator. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de kraan lang niet is gebruikt of als er kalkvorming in zit. Probeer voorzichtig aan de kraan te draaien of tik er zachtjes op met een rubberen hamer om hem los te krijgen.

Problemen met de cv-ketel

Soms ligt het probleem niet bij de radiator zelf, maar bij de cv-ketel. Een storing of defect aan de ketel kan ertoe leiden dat het hele systeem niet werkt zoals het hoort.

Slechte waterdruk

Zoals eerder genoemd, is een te lage waterdruk vaak de boosdoener. Controleer de manometer op je cv-ketel: als de druk onder de 1 bar zit, is het tijd om bij te vullen. Dit doe je door het vulpunt te openen en het systeem bij te vullen met water totdat de druk rond de 1,5 bar zit. Vergeet daarna niet de ketel te ontluchten.

Defecte pomp

De circulatiepomp zorgt ervoor dat het warme water van de ketel naar de radiatoren stroomt. Als deze kapot is of niet goed werkt, dan komt het warme water simpelweg niet aan. Je kunt vaak aan het geluid of trillingen van de pomp merken of hij nog werkt. Maakt de circulatiepomp geen geluid? Dan is er mogelijk sprake van een storing en moet de pomp vervangen worden.

Ontsteking of sensorproblemen

Moderne cv-ketels zijn uitgerust met allerlei sensoren die de werking van de ketel monitoren. Als een sensor niet goed werkt of de ontsteking hapert, wordt het water niet goed verwarmd. In dat geval geeft de ketel vaak een foutcode weer. Raadpleeg dan de handleiding of neem contact op met een installateur om het probleem op te lossen.

Problemen met de verwarming per kamer

Soms worden slechts enkele radiatoren niet warm, terwijl andere probleemloos functioneren. Dit duidt meestal op een lokaal probleem, bijvoorbeeld met de instellingen van een kamerthermostaat of de balans van het systeem.

Slecht ingestelde thermostaat

Heb je een thermostaat per kamer? Dan kan het zijn dat de temperatuur daar te laag staat ingesteld of dat de batterijen leeg zijn. Controleer de instellingen en vervang de batterijen indien nodig. Een verkeerd ingestelde thermostaat zorgt ervoor dat de cv-ketel geen warm water naar die specifieke ruimte stuurt.

Luchtbalans in het systeem

Ongelijke verwarming door het hele huis kan wijzen op een slechte luchtbalans of een slecht ingeregeld systeem. Hierbij stroomt het warme water vooral naar de eerste paar radiatoren in de keten, terwijl de rest koud blijft. Dit probleem los je op met een zogeheten ‘hydraulische inregeling’, waarbij de doorstroming van het water per radiator wordt aangepast.

Radiator blijft koud beneden, warm boven

Wanneer je radiator bovenaan wel warm wordt maar onderaan koud blijft, lijkt dat misschien minder ernstig dan andersom. Toch is het een duidelijk teken dat er iets mis is met de watercirculatie of dat er vuilophoping is in de radiator.

Oorzaken van slechte watercirculatie

Als het warme water niet goed van boven naar beneden door de radiator stroomt, blijft de onderkant vaak koud. Dit kan veroorzaakt worden door een gebrekkige watercirculatie, wat meestal wijst op een probleem met de pomp of een onbalans in de waterdruk. Ook kan het betekenen dat de radiator simpelweg niet goed is afgesteld in het totale verwarmingssysteem.

Een andere mogelijkheid is dat de retourleiding (waar het afgekoelde water wegstroomt) verstopt of dichtgedraaid is. Hierdoor blijft het water bovenin de radiator hangen en stroomt het niet goed door. Controleer dus altijd of alle kranen volledig openstaan en of de cv-installatie goed is afgesteld.

Sludge of vuilophoping

In veel gevallen is sludge, een combinatie van roest, kalk en vuil, de boosdoener. Deze substantie hoopt zich op in de onderkant van radiatoren, waardoor het warme water daar niet goed meer kan circuleren. Dit kan leiden tot gedeeltelijk koude radiatoren, vooral onderin. Sludge verwijder je door het hele systeem te laten spoelen, een klus die je het beste aan een installateur kunt overlaten.

Radiator blijft koud bovenaan, warm onderaan

Het tegenovergestelde probleem, waarbij de radiator bovenaan koud blijft terwijl de onderkant warm wordt, is een klassiek symptoom van lucht in het systeem. Luchtbellen verplaatsen zich namelijk omhoog en blokkeren daar de doorstroming van warm water.

Lucht in de radiator herkennen

Een radiator die aan de bovenkant koud blijft, voelt vaak ongelijkmatig warm aan. Ook hoor je soms borrelende geluiden of gerommel in de leidingen: dit zijn duidelijke aanwijzingen dat er lucht in het systeem zit. De lucht verhindert dat het warme water helemaal tot bovenin de radiator komt, wat de efficiëntie van je verwarming sterk vermindert.

Radiator ontluchten: hoe doe je dat?

Gelukkig is het ontluchten van een radiator vrij eenvoudig en kun je dit prima zelf doen. Je hebt alleen een ontluchtingssleuteltje nodig. Volg onderstaande stappen voor het ontluchten van de radiator:

1. Zet de thermostaat uit en laat de radiatoren afkoelen.
2. Draai met het sleuteltje voorzichtig het ventiel bovenaan de radiator open.
3. Wacht tot de lucht ontsnapt is en er water begint uit te komen.
4. Draai het ventiel weer dicht zodra er een constante waterstraal uitkomt.
5. Controleer daarna de waterdruk op de cv-ketel en vul zo nodig bij.

Doe dit bij alle radiatoren in huis, te beginnen met de hoogstgelegen exemplaren. Ontluchten is een simpele manier om de efficiëntie van je verwarming direct te verbeteren.

Radiator wordt helemaal niet warm

Een radiator die volledig koud blijft, is natuurlijk het meest frustrerende scenario. Gelukkig zijn er ook hier duidelijke stappen die je kunt volgen om het probleem te achterhalen en op te lossen.

Controleer de thermostaatinstellingen

Controleer eerst de instellingen van de thermostaat. Is deze hoog genoeg ingesteld? Zijn er tijdschema’s geprogrammeerd die mogelijk de verwarming op dat moment blokkeren? Bij slimme thermostaten kan het ook zijn dat de verbinding met de ketel is weggevallen of dat de software een update nodig heeft. In dat geval reset je het apparaat of stel je het systeem opnieuw in.

Werkt de cv-ketel wel correct?

De volgende stap is om te kijken of de cv-ketel wel in bedrijf is. Brandt het controlelampje? Hoor je de ketel aanslaan? Geeft het display een foutcode aan? Zo ja, dan is er waarschijnlijk sprake van een technische storing of een beveiligingsfunctie die de werking blokkeert. Raadpleeg dan de handleiding van de ketel of bel een erkende installateur.

Een andere mogelijkheid is dat de radiatorkraan volledig dicht zit of defect is. Dit kun je testen door de kraan volledig open te draaien of deze voorzichtig los te tikken. Als ook dit geen effect heeft, is het mogelijk dat de leiding naar de radiator verstopt of afgesloten is. In dat geval is een technische inspectie van een erkende installateur nodig.